65) SZYFRY / 1966 / reż Wojciech Jerzy Has 😃

Jan Kreczmar i Zbigniew Cybulski

MOJA OCENA: 8/10 (bardzo dobry)

Gatunek: Dramat / Psychologiczny

Dramat psychologiczny, ukazujący poprzez przeżycie człowieka, który po z górą dwudziestu latach powraca do kraju i nie może znaleźć wspólnego języka nawet z najbliższymi, niszczący wpływ przeszłości na ludzkie losy.

Dramatyczny list od syna w kraju burzy wygodny spokój zasiedziałego emigranta. Po dwudziestu latach Tadeusz decyduje się odwiedzić rodzinę pozostawioną w Krakowie. Jego syn, Maciek, opowiada mu prawdę o wegetacji matki, półobłąkanej od czasu straty młodszego syna, Jędrka, zabitego podczas okupacji… Tadeusz wspomina go: mały, smutny chłopczyk, jakże poważny w ubranku od pierwszej komunii – takim jak na jedynym ocalałym zdęciu – zasłuchany w ojcowskie wspomnienia z czasów I wojny, także tak bardzo innej niż ta nie-zrozumiała, okrutna wojna, której nie potrafią wyobrazić sobie ci, którzy nie przeżyli jej pod hitlerowską okupacją. Tadeusz usiłuje zgłębić dzieje tych, którzy tu w Polsce konspirowali, walczyli i ginęli. Opowieści Maćka, wojen-nego rozbitka który nigdy nie wyzwolił się z koszmaru wojennych wspomnień, nie przynoszą tej wiedzy. Są niezrozumiałe, zbyt wiele rzeczy wymyka się zdolnościom pojmowania. Zdają się z szyfrem, do którego brak klucza. Tadeusz samodzielnie usiłuje rozwikłać zagadkę śmierci syna, odnajduje ludzi, którzy znali jego rodzinę podczas okupacji, ale ciągle natrafia na ten sam mur. Nawet sprawa pozornie najprostsza: ustalenie czy Jędrka zabili Niemcy czy też zginął z rąk konspiratorów, dla których stał się niebezpieczny – wymyka się jego dociekaniom. A może Jędrek jeszcze żyje? Jak ślepiec błądzi Tadeusz wśród realnych, codziennych spraw obcych teraz, choć ongiś najbliższych mu ludzi, mówiących szyfrem dla niego już na zawsze nierozwiązalnym… Nadejdzie jednak moment kiedy odczytanie owych szyfrowanych spraw sprzed lat straci na znaczeniu i Tadeusz poczuje się znów człowiekiem potrzebnym innemu człowiekowi…

SKALA: 

Zbigniew Cybulski i Jan Kreczmar

Zbigniew Cybulski i Irena Eichlerówna

Ignacy Gogolewski

Janusz Kłosiński

Barbara Krafftówna

Jan Kreczmar i Kazimierz Opaliński

Jan Kreczmar i Janusz Gajos

Reżyseria: Wojciech Jerzy Has / Scenariusz: Andrzej Kijowski / Zdjęcia: Mieczysław Jahoda / Muzyka: Krzysztof Penderecki, Stanisław Radwan

Obsada:

Jan Kreczmar − Tadeusz

Zbigniew Cybulski − Maciek, syn Tadeusza

Irena Eichlerówna − Zofia, żona Tadeusza, matka Maćka i Jędrka

Ignacy Gogolewski − doktor Zygmunt Gross

Irena Horecka − Helena Kunicka, kuzynka Tadeusza mieszkająca w Paryżu

Janusz Kłosiński − kierownik antykwariatu

Barbara Krafftówna − Jadwiga

Wacław Kowalski − Madeja, zarządca PGR-u w Gorczy

Kazimierz Opaliński − leśniczy Pieczara

Zofia Merle − Wacka, córka Pieczary

Janusz Gajos − zakonnik w klasztorze Cystersów

Irena Orska − sąsiadka

Władysław Dewoyno − kelner w wagonie restauracyjnym