66) MATKA JOANNA OD ANIOŁÓW / 1960 / reż Jerzy Kawalerowicz 😃

Lucyna Winnicka

MOJA OCENA: 8/10 (bardzo dobry)

Gatunek: Dramat / Psychologiczny

Scenariusz tego filmu powstał na motywach znanego opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza. Akcja utworu literackiego i filmu toczy się w XVIII wieku na Stolarszczyźnie w położonym na odludziu klasztorze. Miejscowe zakonnice, wraz z ich przeoryszą Joanną opętał diabeł. Z pomocą zgromadzeniu przybywa młody egzorcysta – ksiądz Suryn.

Jego zabiegi, modlitwa i umartwienia okazują się jednak bezowocne. Co więcej, kapłanowi zaczyna się udzielać atmosfera dziwnego niepokoju, panująca w klasztorze. Coraz częściej przeżywa duchowe rozterki, coraz częściej czuje się zagubiony. Nie zdaje sobie sprawy, że u źródła jego problemów tkwi jak najbardziej świecka miłość do matki Joanny. To ona popycha Suryna do dramatycznego kroku. Ksiądz postanawia uleczyć ukochaną kobietę nawet za cenę grzechu śmiertelnego… Rabin, u którego szuka pomocy, wyjawia mu prawdę: „Miłość jest na dnie wszystkiego”. Do ludzkiej, ziemskiej miłości nie chcą jednak, nie mogą, czy też nie są w stanie się przyznać ani ksiądz Suryn, ani Matka Joanna od Aniołów.

Opowiadanie Iwaszkiewicza, nasycone atmosferą niesamowitości i mrocznego mistycyzmu, jest również subtelną analizą ludzkich uczuć. Właśnie skomplikowana materia uczucia, łączącego Suryna i Joannę najbardziej zafrapowała scenarzystów. Jerzy Kawalerowicz tak mówił o tym w jednym z wywiadów: „W noweli Iwaszkiewicza zainteresowała mnie sprawa, która jest bardzo bliska nam wszystkim: sprawa uczuć. To jest film o naturze człowieka. Mimo bardzo specyficznego doboru postaci i realiów rozgrywa się w filmie konflikt uczuć ludzi w habitach o psychice ludzi bez habitów”. Mimo tak jednoznacznych deklaracji „Matka Joanna od Aniołów” nie poddaje się jednoznacznej interpretacji. „Klasztorny melodramat”, traktat o konflikcie „boskości” i „ludzkości” w człowieku, filozoficzna rozprawa na temat problemu zła? „Matka Joanna…” do dziś frapuje, zastanawia, intryguje, prowokuje do kolejnych pytań…

SKALA: 

Stanisław Jasiukiewicz i Anna Ciepielewska

Mieczysław Voit i Maria Chwalibóg

Zygmunt Zintel, Maria Chwalibóg i Anna Ciepielewska

Maria Chwalibóg i Franciszek Pieczka

Lucyna Winnicka

Lucyna Winnicka

Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz / Scenariusz: Tadeusz Konwicki, Jerzy Kawalerowicz / Zdjęcia: Jerzy Wójcik / Muzyka: Adam Walaciński

Obsada:

Lucyna Winnicka – matka Joanna

Anna Ciepielewska – siostra Małgorzata od Krzyża

Kazimierz Fabisiak – ksiądz Brym

Stanisław Jasiukiewicz – Chrząszczewski

Mieczysław Voit – ksiądz Suryn, Rabbi

Maria Chwalibóg – karczmarka Antosia

Halina Billing-Wohl – zakonnica

Magda Teresa Wójcik – siostra zakonna

Jerzy Kaczmarek – Kaziuk

Jarosław Kuszewski – Juraj

Zygmunt Zintel – Wincenty Wołodkowicz

Franciszek Pieczka – Odryn