83) ZAMACH / 1958 / reż Jerzy Passendorfer 🙂

Grażyna Staniszewska

MOJA OCENA: 7/10 (dobry)

Gatunek: Dramat / Wojenny

Wojenny dramat psychologiczny, rekonstrukcja udanego zamachu AK na szefa policji SS, generała Kutscherę, zwanego „katem Warszawy”; film odtwarza precyzyjne przygotowania i dramatyczny przebieg akcji, w której zginęli niemal wszyscy zamachowcy, ale która przyniosła zamierzony cel – ograniczenie masowych egzekucji. Utrzymana w dokumentalnym stylu, ale nie dosłowna, rekonstrukcja przygotowań i zamachu dokonanego 1. 02. 1944 roku na dowódcę SS i policji na dystrykt warszawski, generała Kutscherę, inicjatora publicznych egzekucji w Warszawie.

Grupa młodych żołnierzy AK, dowodzona przez Zawadę, zdobywa niemiecki samochód. Marta przynosi wyprodukowane chałupniczo granaty. Ryś lustruje ulicę przed komendanturą… Zamach się udaje. Ryś zablokował samochodem drogę Kutschery, Czarny oddał śmiertelną serię z pistoletu maszynowego, Kolos zatrzymał granatami nadbiegających Niemców… Kilku zamachowców jest rannych. Orzeł i Zabawa wbrew rozkazowi wracają samochodem i trafiają na obławę – skaczą z mostu Kierbedzia do Wisły, gdzie dosięgają ich niemieckie kule… Większość zamachowców ginie, pozostali przy życiu walczą dalej. Marta przekazuje granaty na następną akcję.

„Jest to film niemal o technologii zamachu, o technologii walki podziemia z okupantem, film – chciałoby się powiedzieć – matematyczny, w którym pewna ludzka akcja zostaje prześledzona od początku do końca, szalenie szczegółowo, krok po kroku, nawet z kilkoma szkicami wstępnymi, dokładnymi pomiarami fotograficznymi. W tym filmie nie chodzi o polityczną genezę działania, czy jego skutki, nawet nie o psychologię” – pisał Aleksander Jackiewicz. Istniało jednak jeszcze coś, co odróżniało utwór Passendorfera od najsłynniejszych produkcji „szkoły polskiej”. Tym czymś było optymistyczne, pełne nadziei zakończenie. Zamach na Kutscherę, choć okupiony ofiarami, powiódł się, a ci, którzy ocaleli, nie zaprzestali walki.

SKALA: 

Grażyna Staniszewska

Bożena Kurowska i Stanisław Mikulski

Tadeusz Łomnicki

Wojciech Siemion i Bożena Kurowska

Reżyseria: Jerzy Passendorfer / Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński / Zdjęcia: Jerzy Lipman / Muzyka: Adam Walaciński

Obsada:

Bożena Kurowska jako „Marta”

Grażyna Staniszewska jako „Krysia”

Zbigniew Cynkutis jako Zbyszek „Zawada”

Andrzej Kostenko jako „Kolos”

Roman Kłosowski jako „Mały”

Tadeusz Łomnicki jako „Marek”

Andrzej May jako „Czarny”

Stanisław Mikulski jako „Jacek”

Jerzy Nasierowski jako „Kajtek”

Jerzy Pichelski jako doktor Maks

Wojciech Siemion jako „Ryś”

Michał Szewczyk jako „Orzeł”

Tomasz Zaliwski jako „Olek”

Halina Drohocka jako matka „Czarnego”

Irena Jaglarz jako pasażerka tramwaju pomagająca „Rysiowi”

Witold Kałuski jako lekarz zajmujący się „Rysiem” i „Kolosem”

Jan Kobuszewski jako konspirator „Jurek”

Tadeusz Kosudarski jako dowódca patrolu żandarmów

Irena Malkiewicz jako matka „Krysi”

Bernard Michalski jako młody chłopak