Kocham polskie filmy: 188) SZACH I MAT! / 1967 / reż Andrzej Zakrzewski 🙂

sobota, 25 kwietnia 2020

188) SZACH I MAT! / 1967 / reż Andrzej Zakrzewski 🙂

Jan Kreczmar i Andrzej Łapicki

MOJA OCENA: 7/10 (dobry)

Gatunek: Fantasy / Krótkometrażowy

Pierwszy film z cyklu „Opowieści niezwykłe”, który był zrealizowany w latach 1967–1968 przez Zespół Filmowy Studio.

W jego skład wchodzą:

Szach i mat! (1967, reż. Andrzej Zakrzewski)

Ślepy tor (1967, reż. Ryszard Ber)

Ja gorę! (1968, reż. Janusz Majewski)

Mistrz tańca (1968, reż. Jerzy Gruza)

Pożarowisko (1968, reż. Ryszard Ber)

Filmy powstały na kanwie nowel i opowiadań polskich autorów (Henryka Rzewuskiego, Józefa Korzeniowskiego, Ludwika Niemojowskiego i Stefana Grabińskiego). Każdy z filmów (czasy projekcji od 27 do 29 minut) rozpoczyna się tą samą czołówką, informującą o przynależności do cyklu Opowieści niezwykłych. Akcja każdego odcinka zaczyna i kończy się w mieszkaniu literata (Kazimierz Rudzki), żyjącego w czasach PRL-u, którego odwiedza duch osoby nieżyjącej, opowiadający swoją historię (z wyjątkiem filmu Pożarowisko, gdzie opowieść snuje żyjący zdun). Jest to klamra spinająca historię, a zarazem subtelna sugestia, iż niezwykłe historie mogły powstać w głowie autora.

Cechą wspólną obrazów jest atmosfera tytułowej „niezwykłości”, tajemniczości, uzyskana poprzez ukazywanie duchów osób nieżyjących (czasem od wieków, jak w Ja gorę!) czy personifikacji śmierci (Mistrz tańca). Niektóre z filmów pod względem gatunkowym ocierają się o kino grozy (Ślepy tor, Mistrz tańca), inne przypominają bardziej film sensacyjny (Szach i mat!). Lżejszą, niemal komediową tonację ma obraz Ja gorę!

„Szach i mat!” to opowieść o przeżyciach genialnego szachisty, któremu szachowe umiejętności przysporzyły wiele dramatycznych doświadczeń. Bartolomeo, bo tak zwie się mistrz, relacjonuje swoje przygody pewnemu pisarzowi, rozgrywając z nim przy okazji partyjkę szachów.

Szachowy talent najpierw odebrał mu ukochaną, a później o mało nie pozbawił życia. Bartolomeo był bowiem narzeczonym pięknej Angeliki, miał ją wkrótce poślubić. Jej ojciec, zapalony szachista, z lubością i dumą wszystkich pokonywał. Pewnego dnia diabeł podkusił Bartolomea, by podpowiedzieć jednemu z przeciwników zadufanego szlachcica sprytne posunięcie, które zapewniło mu zwycięstwo. Takiej zniewagi przyszły teść nie mógł puścić płazem: wywiózł Angelikę za granicę i zakochany Bartolomeo więcej jej nie ujrzał. Cierpiał, tęsknił, zaczął pić i staczać się.

Tak było do dnia, w którym przyjaciel namówił go na partię szachów z bogatym Anglikiem. Bartolomeo bez trudu go pokonał. Doceniając jego umiejętności, Anglik zaproponował mu współpracę. Skonstruował bowiem robota, który rzekomo gra w szachy, i chciał go wykorzystywać do publicznych pokazów. Potrzebował jednak kogoś, kto faktycznie będzie przestawiał pionki i figury. Uznał, że Bartolomeo będzie idealnym kandydatem.

Zaintrygowany pomysłem szachista zgodził się rozegrać jedną partię, ale dalsza kooperacja z Anglikiem rysowała się niezbyt przyjemnie. Bartolomeo postanowił się ulotnić. Rychło przekonał się, że jowialny pracodawca jest w istocie niebezpiecznym maniakiem, który postanowił uwięzić go na dobre.
SKALA: