Kocham polskie filmy: 178) MOCNY CZŁOWIEK / 1929 / reż Henryk Szaro 😃

piątek, 3 kwietnia 2020

178) MOCNY CZŁOWIEK / 1929 / reż Henryk Szaro 😃

Maria Majdrowicz i Grzegorz Chmara

MOJA OCENA: 9/10 (rewelacyjny)

Gatunek: Dramat / Psychologiczny / Niemy

Mocny człowiek – wspaniałe czarno-białe kino nieme, w dodatku rodzime. Kino najwyższej klasy, klimatu, kadru, gry aktorskiej, oparte na znakomitym scenariuszu Jerzego Brauna i Henryka Szaro, w równie znakomitej reżyserii Szaro.

Film powstał w 1929 roku. Głównym bohaterem jest Henryk Bielecki – gwiazdorska, w jak najlepszym rozumieniu tego słowa, rola Gregoriego Chmary, Rosjanina, który udzielał się w ekspresjonistycznym kinie niemieckim i stamtąd też (Niemcy) został przez Szaro na plan „Mocnego człowieka” sprowadzony. Jego gra jest agresywna, teatralna, i poprzez to wyrazista i kluczowa. Bielecki jest dziennikarzem, który próbuje zaistnieć jako pisarz, a jego marzenie o sławie i pieniądzach ma charakter wręcz maniczny. Cierpi jednak na brak talentu, wciąż bezpłodnie zmagając się z pisarskimi próbami i poszukiwaniem weny, która nie chce nadejść. W ten sposób w umyśle Bieleckiego stopniowo rodzi się neurotyczny, chory, ostry, szaleńczy plan: zamorduje on swego przyjaciela (Jerzy Górski grany przez Artura Sochę), pisarza, wyniszczonego już przez używki, zaś sam – ukradnie rękopis jego najnowszej książki… Bielecki wie, iż Górski od pewnego czasu rozważa samobójstwo – umawia się z nim na spotkanie, podstępnie traktując morfiną, i wychodzi, pewny rychłej śmierci przyjaciela. Górski rzeczywiście umiera, ale to dopiero początek wielce dramatycznej, obłędnej historii. Świadkiem spotkania była bowiem kochanka Bieleckiego, kobieta zakochana w nim „bez pamięci”, która postanawia przemilczeć zbrodnię, licząc na trwałe uczucie swego kochanka. Bielecki – dzięki kradzieży literatury zamordowanego Górskiego – rzeczywiście wydaje książkę, która odnosi wielki sukces, a sam „autor” dostaje od losu swoją obsesję na tacy: sławę, uznanie, bogactwo, i kobiety. Coś jednak jest źle… Sprawy obyczajowe, romantyczne, zaczynają się komplikować… Obłęd narasta… Zamordowanie Górskiego nie będzie jedyną zbrodnią ukazaną w tej przejmującej historii…

Ten polski film na w pełni europejskim poziomie jest adaptacją powieści Stanisława Przybyszewskiego. Uwalnia on polskie kino od politycznego zaangażowania i wynikającego zeń patriotyzmu, malując rzecz o emocjach i kosztach osobistych za życie i jego profity. Upadek moralny artysty i przede wszystkim człowieka w tym filmie przywodzi na myśl symboliczną zbrodniczość jak w Makbecie, ale dzieło to wolne jest od szekspiryzmów i romatycznej prekursorii. Szalejąca za oknem w „Mocnym człowieku” burza jest raczej iście gotycka.

Szaro urodził się w Warszawie, ale kształcił się w Petersburgu i Moskwie, a do pracy nad „Mocnym człowiekiem” zgromadził niezwykle silny, kreatywny, wspaniały zespół różnych „obywateli świata”. Dlatego właśnie to polskie dzieło tworzy dla naszego rodzimego kina nową, świeżą, europejską jakość. Ważnym akcentem tej jakości była praca operatora włoskiego Giovanniego Vitrotii, dzięki któremu film opiewa w genialne wprost zdjęcia, które przenikają się we światowym stylu najlepszej klasy.

Film pt.: „Mocny człowiek” w ówczesnym latach został przyjęty na gruncie krytyki w Polsce z należytym mu szacunkiem i docenieniem, choć nie obyło się i bez zarzutów, które czyniły mu niesprawiedliwą krzywdę – że np.: Chmara w swej kreacji zdecydowanie przesadził, przerysowując postać Bieleckiego. Zarzucono aktorowi, że film wymaga bardziej powściągliwej gry niż teatr, ale przecież samo spojrzenie na Chmarę w tym filmie daje widzowi bezsporną pewność co do tego, z jakim bohaterem ma do czynienia: bezwzględnym, zdolnym do wszystkiego, o czym świadczy ewidentny i cudownie przez aktora oddany „obłęd w oczach”. Dlatego też fakt, że możemy ten genialny film oglądać dziś, zawdzięczamy jego powodzeniu w krajach zachodnich, bo to właśnie tam zachowały się jego kopie.
SKALA: