122) ZAKAZANE PIOSENKI / 1946 / reż Leonard Buczkowski 😃

Jerzy Duszyński i Danuta Szaflarska

MOJA OCENA: 8/10 (bardzo dobry)

Gatunek: Dramat / Wojenny / Muzyczny

Zbliżona w nastroju do podwórzowej ballady fabularyzowana antologia patriotycznych i satyrycznych piosenek okupacyjnych wpleciona w typowe sytuacje z życia wojennej Warszawy. Akcja filmu rozgrywa się w czasie od września 1939 roku po wyzwolenie Warszawy w 1945 roku. Muzyk, Roman Tokarski, opowiada historię okupacji i swoje przeżycia młodemu żołnierzowi polskiemu, repatriantowi z Anglii. Roman zorganizował uliczną orkiestrę. Wraz z siostrą Haliną i kolegami byli też członkami organizacji podziemnej - przewozili broń i nielegalne wydawnictwa, brali udział w akcjach dywersyjnych i bojowych, walczyli w powstaniu warszawskim i w partyzantce.
W czasie jednej z akcji zginął ukochany Haliny - Ryszard. Losy głównych bohaterów uzupełniają wątki: tchórzliwego muzyka Cieślaka, ukrywającego się Żyda, niemieckiej konfidentki. Ale prawdziwym bohaterem filmu są autentyczne piosenki okupacyjne - patriotyczne, żartobliwe, satyryczne - które, jak pisała prasa, podnosiły ludność na duchu, pomagały przetrwać trudne chwile zwątpienia i depresji.

W założeniu miała to być luźno dramaturgicznie związana antologia kilkunastu piosenek okupacyjnych. W trakcie realizacji film obrósł jednak w postacie i zdarzenia, stał się w ten sposób pierwszym powojennym polskim filmem fabularnym. Na skutek publikowanych (przede wszystkim chodzi o atak Adama Ważyka na film, opublikowany w "Kuźnicy") i niepublikowanych zarzutów film zdjęto z ekranów, poddano przeróbkom i powtórnie wprowadzono na ekran 2 listopada 1948 roku. Zmiany poszły w kierunku urealnienia obrazu okupacji, pogłębienia motywacji postępowania bohaterów i mocniejszego zaakcentowania wyzwolenia Warszawy przez Armię Czerwoną. Najbardziej zauważalną zmianą, jest inna rama narracyjna filmu: w wersji pierwszej bohater o swoich przeżyciach opowiada ekipie filmowej w atelier; w wersji drugiej robi to swoim mieszkaniu, a adresatami jego opowieści są koledzy, wśród których znajduje się repatriant z Anglii, który nie zna realiów okupacji.

Zarówno pierwsza jak i druga wersja filmu cieszyły się ogromnym powodzeniem u publiczności.

SKALA: 

Jan Kurnakowicz, Danuta Szaflarska i Janina Ordężanka

Alina Janowska

Jan Kurnakowicz

Zofia Jamry

Reżyseria: Leonard Buczkowski / Scenariusz: Ludwik Starski / Zdjęcia: Adolf Forbert, Karol Chodura / Muzyka: Roman Palester

Obsada:

Danuta Szaflarska jako Halina Tokarska

Jerzy Duszyński jako Roman Tokarski

Jan Świderski jako Ryszard

Janina Ordężanka jako matka Haliny i Romana

Jan Kurnakowicz jako Cieślak

Stanisław Łapiński jako muzyk

Zofia Jamry jako Maria Kędziorek

Konstanty Pągowski jako dozorca

Józef Maliszewski jako kierownik produkcji filmowej

Hanna Bielicka jako śpiewaczka uliczna

Alina Janowska jako śpiewaczka uliczna

Zofia Mrozowska jako śpiewaczka uliczna

Leon Pietraszkiewicz jako śpiewak uliczny

Czesław Piaskowski jako śpiewak uliczny

Stanisława Piasecka jako śpiewaczka z pociągu

Bronisław Darski jako śpiewak z pociągu

Helena Puchniewska jako kobieta z wędliną w pociągu

Ludwik Tatarski jako gestapowiec Hans

Kazimierz Wichniarz jako gestapowiec

Jarosław Skulski jako gestapowiec

Edward Dziewoński jako gestapowiec

Henryk Szweizer jako ukrywający się Żyd

Feliks Żukowski jako Jurek

Henryk Modrzewski jako znajomy Cieślaka

Henryk Borowski jako wykonawca wyroku

Stefan Śródka jako wykonawca wyroku

Igor Śmiałowski jako hitlerowiec

Zdzisław Lubelski jako pasażer pociągu

Artur Młodnicki jako niemiecki oficer

Adam Mikołajewski jako kolejarz

Maria Bielicka jako deklamatorka

Bolesław Bolkowski jako granatowy policjant

Janina Draczewska jako kioskarka

Andrzej Łapicki jako konspirator

Wanda Jakubińska jako kobieta w Pruszkowie

Kazimierz Dejunowicz jako uchodźca z Warszawy

Marian Dąbrowski jako uchodźca z Warszawy

Witold Sadowy jako zastrzelony przez podziemie skrzypek-konfident