Kocham polskie filmy: 1) JAK ROZPĘTAŁEM DRUGĄ WOJNĘ ŚWIATOWĄ / 1969 / reż Tadeusz Chmielewski 🙂

piątek, 16 września 2011

1) JAK ROZPĘTAŁEM DRUGĄ WOJNĘ ŚWIATOWĄ / 1969 / reż Tadeusz Chmielewski 🙂

Marian Kociniak

MOJA OCENA: 7/10 (dobry)

Gatunek: Komedia / Przygodowy / Wojenny

To, że film „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” akurat jest pierwszym, który przedstawiam o niczym nie świadczy. Po prostu właśnie „na niego padło”. To bez wątpienia nasz komediowy klasyk. Trwa niemal cztery godziny, co musiało mieć przełożenie na rozbudowaną lokalizację oraz czas akcji: od kampanii wrześniowej i ucieczki z niewoli niemieckiej, poprzez Austrię, Jugosławię, zaciągnięcie się do francuskiej Legii Cudzoziemskiej w Syrii, zmagania militarne u boku aliantów w Afryce, pobyt we Włoszech, zesłanie na front wschodni jako rezultat kolejnego aresztowania przez Niemców, aż po dołączenie do radzieckich i polskich partyzantów…

Film Chmielewskiego sprawdza się jako niemalże filmowa epopeja, która w prostej konwencji z żartami sytuacyjnymi obrazuje wojenny czas.

W filmie istotną rolę odgrywają stereotypy. Z jednej strony portrety Francuzów, Anglików, Niemców, Włochów czy Jugosłowian zostały nakreślone według powszechnego patrzenia na te narody, z drugiej uległy silnemu przerysowaniu, co wprowadza elementy komiczne.

O realizmie Jak rozpętałem drugą wojnę światową decyduje także imponujący zasób sprzętu wojskowego. Kolejny element wpływający na jakość świata przedstawionego to scenografia. Nieoceniona w tym zasługa Bolesława Kamykowskiego, który polskie i radzieckie tereny, gdzie kręcono film, z sukcesem przeobraził w inne kraje europejskie czy nawet w Afrykę. Pomimo ograniczonego budżetu na późniejszych etapach realizacji był w stanie wybudować pewne elementy od podstaw, na przykład targ arabski, który powstał na planie zdjęciowym pod Łodzią. Rozmach inscenizacyjny to jeden z największych atutów Jak rozpętałem drugą wojnę światową.

Franek Dolas nie jest postacią jednoznaczną. Ze względu na niektóre cechy można byłoby go określić nawet mianem antybohatera, lecz ma zaletę, która czyni z niego pozytywną postać: odwagę. Patrząc na rozwój wydarzeń i wszelakie zabawne incydenty z jego historii, można stwierdzić, że to wojna nie chce Franka, który z kolei podejmuje rozmaite starania, aby móc walczyć. Naturalnie ma ku temu powody. Rodzi się w nim potrzeba, aby zrehabilitować się za (z jego perspektywy) doprowadzenie do wybuchu wojny. Jak rozpętałem drugą wojnę światową to przykład opowieści o szukaniu szansy na odpokutowanie winy.

Nie brakuje ciekawostek dotyczących początkowych planów realizacji Jak rozpętałem drugą wojnę światową. Marian Kociniak stworzył pamiętną rolę, z którą natychmiast go utożsamiono, co, jak przyznawał sam aktor, bywało męczące. Początkowo w postać Dolasa miał się wcielić Wojciech Młynarski. Dopiero jakiś czas po przymiarkach munduru Chmielewski nabrał wątpliwości i zmienił decyzję (argumentując napiętym grafikiem Młynarskiego, co mogło kolidować z planowanym minimum rocznym okresem zdjęć). Można stawiać hipotezy, jaki sukces odniósłby ten film bez Kociniaka, który bez wątpienia dzięki sposobowi gry oraz warunkom fizycznym był w stanie wykreować charakterystyczną postać przywdziewającą wiele masek – w słonecznych Włoszech rozkochiwał w sobie kobiety niczym Casanova, zaś na arabskim targu szulerskimi metodami odnosił sukcesy w grach karcianych.

Prócz odtwarzającego główną rolę Mariana Kociniaka, możemy zobaczyć w filmie całą plejadę innych znakomitych polskich aktorów. Cóż więcej pisać – polski klasyk komediowy.

Krótki opis fabuły (kto nie chce, niech nie czyta):

Część 1 - UCIECZKA

31 sierpnia 1939 roku Dolas przybywa na granicę niemiecką w składzie plutonu mającego wzmocnić obronę stacji kolejowej. Zasypia, a jego karabin przypadkowo wypala. Franek jest przekonany, że rozpętał wojnę. Dostaje się do niewoli niemieckiej. W stalagu chce zorganizować ucieczkę, ale jego przesadny entuzjazm zraża obozowych konspiratorów. Franek nie rezygnuje jednak ze swego zamiaru. Zwłaszcza że jego pierwsza, nieudana próba wyrwania się z obozu, za którą Dolas dostaje trzy tygodnie karceru, zmienia stosunek kolegów do pechowego uciekiniera. Zostaje przeniesiony do innego obozu. W trakcie przewożenia ucieka wraz z Józkiem. Pociągiem z bydłem docierają do Tyrolu. Tam Franek, wypuszczając byka, powoduje całkowite zamieszanie. Gestapo wydaje na niego wyrok, ale Frankowi udaje się wyskoczyć z pociągu. W Jugosławii, szukając okazji do walki, spędza czas w portowej tawernie. Przez kapitana Dimo zostaje uratowany od służby na niemieckim statku. Znajduje się na statku Dima, kiedy kuter zostaje storpedowany przez włoską łódź podwodną...

Część 2 - ZA BRONIĄ

Franek Dolas trafia jako "przymusowy ochotnik" do Legii Cudzoziemskiej. Przez pomyłkę przypada mu funkcja kucharza. Ogrywa Arabów w grę trzy karty i zdobywa w ten sposób świeżą żywność. Legioniści po apelu generała de Gaulle'a przechodzą na stronę Wolnych Francuzów. Anglicy traktują Dolasa jako jeńca. Obozowisko Brytyjczyków atakują Włosi. Franek dostaje się do ich obozu, gdzie wywołuje wielkie zamieszanie.

Część 3 - WŚRÓD SWOICH

Frankowi udaje się wyplątać z włoskiego sądu wojennego. Niemcy chwytają go jako dezertera i odsyłają na front wschodni. Franek wyskakuje z samolotu i ląduje na spadochronie w Polsce. Po wielu perypetiach zdobywa zaufanie partyzantów.

SKALA: